Trong mắt người Đức, giáo dục tu luyện đạo đức không phải là yêu cầu trẻ ghi nhớ các chuẩn mực đạo đức, mà là yêu cầu trẻ hiểu và thực hành đạo đức từ sâu thẳm trái tim và từ cuộc sống hàng ngày.
Thay vì để những đứa trẻ đối mặt với sự thất vọng và bất lực vào một thời điểm nào đó thì hãy rèn luyện chúng ngay từ khi còn nhỏ, để chúng có khả năng đánh bại và đối mặt với cuộc sống.
Như chúng ta đã biết, Đức thuộc về một trong những quốc gia phát triển trên thế giới và cuộc sống của người dân tương đối giàu có. Tuy nhiên, những người Đức giàu có tin vào việc “làm giàu và có con nghèo “. Lý do của họ là những đứa trẻ được nuông chiều quen sẽ dễ trở nên hư hỏng, thiếu tự chủ và khả năng sống độc lập . Khi lớn lên, chúng sẽ gặp phải khó khăn trong việc thích nghi với xã hội và chúng sẽ phải đi đường vòng. Khi đứa trẻ lớn lên, chúng phải rời xa vòng tay cha mẹ để hòa nhập vào xã hội. Thay vì để chúng đối mặt với sự thất vọng và bất lực vào thời điểm đó, người Đức nghĩ rằng tốt hơn là hãy để chúng ăn nhiều “trái đắng” từ khi còn nhỏ, để chúng có khả năng đánh bại và đối mặt với cuộc sống.
Dưới đây là 4 triết lý đáng suy ngẫm trong nền giáo dục Đức mà các bậc cha mẹ nên biết.
1. Đừng cho trẻ em một sự giàu có
Ở Đức, nhiều người giàu có đã nhận ra rằng sống trong một gia đình giàu không nhất định là một điều tốt. Nếu những đứa trẻ dễ dàng có được khối tài sản khổng lồ, chúng sẽ dễ bị đẩy đến vực thẳm sa ngã. Dựa trên sự hiểu biết này, nhiều doanh nhân người Đức nói rằng họ sẽ không để lại tất cả tài sản của mình cho con cháu, mà sẽ quyên tặng hầu hết hoặc toàn bộ tài sản của mình cho tổ chức từ thiện. Đó là sự nghiệp của họ. Hầu hết trẻ em ngưỡng mộ và ủng hộ suy nghĩ, hành động của cha mẹ chúng. Chúng biết rằng tài sản của cha mẹ là của cha mẹ và cha mẹ có quyền định đoạt nó. Khi còn nhỏ, hãy để đứa trẻ biết được rằng chúng không nên mong đợi nhiều sự thừa kế từ cha mẹ. Để chúng nhận ra rằng chỉ cần bản thân làm việc chăm chỉ, bạn có thể tốt như cha mẹ của bạn, hoặc thậm chí tốt hơn. Hãy để chúng tin rằng hạnh phúc thực sự đến từ thành công của chính mình.
Tim Heinz, 24 tuổi, là con trai của chủ tịch một công ty vận tải Đức với tài sản 1 tỷ Euro. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh và các anh chị em của mình chỉ có thể nhận được mức trợ cấp thấp nhất từ những người giám hộ tài sản của cha mẹ mỗi tháng. Về vấn đề này, Tim nói: “Tiền của cha mẹ, tôi không có quyền sở hữu và cũng không muốn có. Cha mẹ sử dụng tiền ở những nơi mà xã hội cần, không phải để đáp ứng niềm vui của chúng tôi, đó là điều khôn ngoan. Cơ hội sẽ tới. Một ngày nào đó, tôi cũng sẽ có tài sản của riêng mình thông qua đấu tranh và có được niềm vui giống như cha mẹ tôi”.
2. Nhận thức sâu sắc về quy tắc
Người Đức tin chắc rằng xã hội là một chỉnh thể và việc tuân thủ các quy tắc giữa mọi người sẽ khiến cuộc sống hạnh phúc, hài hòa và ổn định. Có một câu chuyện thế này: Một người sang Đức thăm người thân, anh ta đi vào nhà vệ sinh công cộng trên đường đến Sở thú Hamburg. Khi anh ta đi ra thì bị một cô gái trẻ chặn lại và hỏi có thấy một cậu bé bên trong không. Cô giải thích rằng con trai cô đã ở trong đó một thời gian dài mà vẫn chưa ra ngoài. Anh ta liền quay vào trong tìm cậu bé. Ở vị trí trong cùng của nhà vệ sinh, một cậu bé 12 tuổi đang nghiêm túc sửa chữa vòi nước vì chiếc vòi đột nhiên bị hỏng và không thể rửa sạch. Cậu bé nghĩ rằng nếu chỗ vệ sinh mà mình sử dụng không được hoàn hảo, thì người tiếp theo sử dụng sẽ không nhận được sự tốt đẹp ban đầu và đánh mất đi sự hài lòng của mình.
Hay có một câu chuyện khác để thấy rằng người Đức rất chú trọng đến việc nâng cao nhận thức về quy tắc của trẻ em. Một lần trên một bãi cỏ, một cậu bé người Đức lấy đồ chơi của một cậu bé khác bằng vũ lực và kết quả là cha cậu đã nhìn thấy. Cha của cậu bé nói với con trai rằng: “Leon, trả lại đồ chơi cho Alexander và xin lỗi cậu ấy!” Cậu bé tên Leon không làm theo. Người cha nói lại: “Nếu con không xin lỗi, cha sẽ phải xin lỗi Alexander thay cho con!” Sau một lúc, người cha nghiêm túc trả lại đồ chơi cho cậu bé và thay mặt con trai xin lỗi. Mọi người, không kể người lớn hay trẻ nhỏ, đều nên tuân theo các quy tắc để tạo ra một môi trường sống tốt hơn.
3. Tu luyện đạo đức mà không cần dạy
Trong mắt người Đức, giáo dục tu luyện đạo đức không phải là yêu cầu trẻ ghi nhớ các chuẩn mực đạo đức, mà là yêu cầu trẻ hiểu và thực hành đạo đức từ sâu thẳm trái tim và từ cuộc sống hàng ngày.
Mục đích không phải là để trẻ em thiết lập những lý tưởng cao cả hay trở thành những anh hùng tự lập, mà là để chúng hiểu những nguyên tắc cơ bản của một người bình thường, làm thế nào để tự kỷ luật và hòa nhập với xã hội và trở thành một phần của xã hội. Không chỉ vậy, các trường học ở Đức cũng thường khuyến khích trẻ em nuôi động vật nhỏ, tổ chức cho học sinh đến viện dưỡng lão để thăm người già, thu thập quyên góp cho các tổ chức từ thiện và tham gia các hoạt động môi trường hoặc phúc lợi công cộng khác để nuôi dưỡng tình yêu và giao tiếp xã hội của trẻ em, phát triển sự chăm chỉ và khả năng thích ứng với xã hội của chúng. Trong mắt người Đức, sự trung thực không phải là một đạo đức biệt lập, mà gắn liền với sự tự trọng và tôn trọng người khác, tình yêu đối với cuộc sống và thiên nhiên, và rồi thông qua đó, chúng tự nuôi dưỡng được đạo đức của mình.
4. Giáo dục Đức cho phép trẻ suy nghĩ độc lập
Một đứa trẻ 10 tuổi ở Đức thích tự làm tự ăn. Cậu bé thường hỏi nó có thể làm bánh sau giờ học không, và hứa là mọi người sẽ không phải lo lắng về bất cứ điều gì. Sau một thời gian, bánh cậu bé làm đã được phục vụ cho mẹ, và hương vị khá ngon. Cậu bé rất thỏa mãn khi bố mẹ thưởng thức món ăn của mình.
Trên thực tế, sự khác biệt lớn nhất giữa trẻ em sống trong nước và nước ngoài là cách chúng lớn lên. Cha mẹ Đức thường quan tâm đến việc con cái họ có vui vẻ, hạnh phúc ở trường hay không, chúng có thích đi hay không thích đi, tại sao. Phụ huynh Việt Nam quan tâm nhiều hơn đến những lớp học, những gì bọn trẻ đã học và ngày hôm nay chúng được bao nhiêu điểm. Điều này sẽ khiến trẻ em phải chịu áp lực rất lớn khi đến trường và thậm chí về nhà. Một số trẻ bắt đầu tự học lúc 7:00 sáng. Ngoại trừ ba bữa ăn, về cơ bản chúng đều học. Bài tập về nhà phải thực hiện đến tối muộn. Thậm chí sau một ngày học đầy đủ, chúng vẫn phải tham dự vô số trường luyện thi đủ loại, như toán học Olympic, hội họa, âm nhạc, tiếng Anh,…. Trẻ em lớn lên trong một môi trường như vậy, áp lực là rất lớn. Nếu bạn không tự mình trải nghiệm điều đó, thì sẽ thật khó để tưởng tượng.
Nói một cách tương đối thì học sinh tiểu học Đức thoải mái hơn nhiều. Chúng chỉ có một lớp học nửa ngày. Có vẻ như các yêu cầu cũng rất thấp. Tuy nhiên, người Đức đặc biệt nghiêm túc. Giáo viên phải hoàn thành sửa bài tập về nhà. Những đứa trẻ phải viết chữ chính xác, trong lớp học phải yêu cầu nghiêm ngặt. Đôi khi chúng phải báo cáo trên lớp, giáo viên sẽ đưa ra các câu hỏi tương ứng để học sinh tìm thông tin. Do đó, trẻ em rất độc lập từ nhỏ và cũng có thể trình bày những hiểu biết độc đáo của riêng mình. Sau giờ học, chúng có thể vào thư viện, lên mạng để tìm tài liệu làm việc trong lớp và chuẩn bị các bài giảng trên lớp một cách hợp lý. Chúng cảm thấy rằng chúng đã thực sự trưởng thành. Ngoài giờ học trên lớp, trẻ em Đức vẫn có thời gian để chơi. Sau khi một người bạn trở về nước, cảm giác lớn nhất của anh ta là: “Ở Đức, mỗi ngày mỗi ngày, bạn đều có thể thấy những đứa trẻ đang chơi bên ngoài. Và khi bạn về nước mình, bạn không thể thấy những đứa trẻ đang chơi trên đường phố”. Trẻ em Đức đi chơi và trở về, những kiến thức mà chúng có được không được học ở trên lớp.
Các bậc cha mẹ đừng nghĩ rằng phương pháp giáo dục như vậy sẽ trì hoãn con mình. Trên thực tế, nó giúp những đứa trẻ kích thích tư duy, đào tạo ra được những đứa trẻ tài năng. Chẳng thế mà người Đức có một số lượng lớn các tài năng hàng đầu trong lĩnh vực công nghiệp và khoa học công nghệ, y học, kinh tế và công nghệ cao. Không thiếu người Đức trong các giải thưởng Nobel và có hàng chục người đoạt giải Nobel khi còn ở trường đại học. Đối với những trẻ em không có năng khiếu đọc sách thì họ có thể đào tạo nghề trong một ngành nhất định và hòa nhập vào xã hội càng sớm càng tốt. Có thể nói, người Đức là chuyên gia trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Chỉ cần nhìn vào cách người Đức đặt nền móng cho suy nghĩ độc lập ở trẻ nhỏ và làm thế nào để những đứa trẻ lớn lên hạnh phúc , chúng ta sẽ hiểu tại sao.
